Winterharde fuchsia’s

1.Inleiding.

Onder winterharde fuchsia’s worden fuchsia’s verstaan die in de tuin in de vollegrond goed gedijen en na de winter gewoon weer uitlopen. Ik spreek daarom liever van tuinfuchsia’s. Eigenlijk zijn  het vaste planten  en behandel je ze ook als vaste planten. Het overleven in de tuin is behalve afhankelijk van de temperatuur in de winter en /of de nachtvorsten in het voorjaar, ook afhankelijk van een heleboel andere dingen zoals standplaats, grondsoort e.d.

In de aanloop naar het nieuwe fuchsia-seizoen schaft u misschien ook wel een paar winterharden aan. Dan kunt een paar praktische tips hoe u met (winterharde) tuinfuchsia’s moet omgaan wel gebruiken.

2.Uitgangsmateriaal en planttijd.

De beste planttijd voor tuinfuchsia’s is eigenlijk het vroege voorjaar, na de IJsheiligen. Dat is dan ook de beste tijd om ze aan te schaffen. De planten kunnen dan goed uitgroeien en een flink wortelstelsel vormen. Dat is essentieel om de winter goed door te komen. In het voorjaar lopen ze namelijk uit het wortelstelsel weer uit.

Bij aanschaf van een tuinfuchsia is dus  een voldoende  groot wortelstelsel een voordeel. Tweejarige planten zijn daarom het meest geschikt. Plant U toch eenjarige planten, dan kunt u deze het beste in oktober uit de border halen, ze oppotten en een winter vorstvrij laten overwinteren. Ze kunnen vervolgens na half mei weer worden uitgeplant. De planten dienen 10 cm dieper geplant  te worden dan normaal, in een kuiltje. ( zie tekening)  Na het planten  een flinke gietbeurt geven!!

De kuiltjes kunnen dan in de herfst worden aangevuld /aangeaard, zodat de wortelstok diep in de grond zit.

Indien u pas in september één of meerdere tuinfuchsia’s koopt adviseren we u het volgende: Zet de plant(en) met pot en al in de vollegrond. Dek de planten bij nachtvorst af bijvoorbeeld met een emmer. Als de winter invalt haalt u de planten met pot en al uit de grond en zet ze vorstvrij in schuur of garage. In de winter af en toe wat water geven. In het voorjaar plant u ze dan zonder pot op de bestemde plek in de border en behandelt ze verder zoals in dit artikel aangegeven.

3.Standplaats.

Winterharde tuinfuchsia’s houden van een zonnige standplaats. Om na de winter snel uit te lopen hebben de planten behoefte aan warme voetjes. Ze lopen dan eerder uit, worden groter en bloeien vroeger. U kunt zo langer van de bloei genieten, die meestal tot aan de vorst aanhoudt !!

Zet een tuinfuchsia niet op plaatsen waar dahlia’s in de grond hebben gestaan ! Tuinfuchsia’s zijn namelijk erg gevoelig voor verwelkingsziekte, die wordt veroorzaakt door de schimmel Verticillium dahliae .

4.Bodem eisen.

Winterharde tuinfuchsia’s gedijen het beste op een normale humeuze, diep losgemaakte grond met een zuurgraad  tussen de 5,5 en 6,5 . Dus spaarzaam met kalkhoudende meststoffen de bodem verzorgen!

5.Bemesting.

Winterharde tuinfuchsia’s moeten niet te sterk worden bemest. Om het uitlopen vanuit het wortelstelsel in het vroege voorjaar te bevorderen is een klein handje kunstmest-korrels (bv.18-18-18) voldoende. Veel mest geeft namelijk een te weelderige vegetatieve groei (veel blad) en weinig en late bloei.

6.Watergift.

In het begin van het seizoen niet te vaak water geven. De wortels moeten zelf het water dieper in de grond zoeken. In een hete periode is het beter eenmaal in de 2 weken alles een keer goed nat te maken (liefst s’morgens vroeg) dan iedere dag een beetje. In een warme droge periode blijft de bloei wel vaak achter. Licht onder de planten door broezen bevordert dan de bloei. Bovendien gaat dit een spintaantasting tegen.

7. Winterbescherming en Snoeien.

Goed afdekken met bladeren en/of compost is aanbevelenswaard en beschermt tegen ernstige vorstschade. Bij jonge planten is het echt noodzakelijk.

Het is ook mogelijk om als onderbegroeiing groenblijvende vaste planten aan te planten zoals: Vinca minor,Pachysandra, Waldsteinia ternata, Polsterphlox en laagblijvende, bodembedekkende cotoneaster-soorten. Of probeer Fuchsia procumbens eens!!

Voor de winter de takken niet afsnoeien. Een beetje fatsoeneren mag wel. Pas na de winter (bv.eind maart) kunnen de bevroren takken bij de grond worden weggeknipt. U ziet de nieuwe uitlopers al weer komen. Is de winter zacht geweest, wat de afgelopen jaren tamelijk vaak het geval is, dan kun je er ook voor kiezen de takken die bovengronds uitlopen, te laten staan. Knip dan alleen de afgestorven gedeelten weg en maak er een mooie struik van.

Winterharde fuchsia’s hoeven niet getopt te worden. Als de planten al een paar jaar in de vollegrond staan, komen ze soms met wel 100 takken uit de grond. Uitdunnen is dan aan te bevelen.

8.Ziekten en plagen.

Ook een voordeel van het houden van tuinfuchsia’s is, dat er veel minder last is van ziekten en plagen. Taxuskever, bladluis en wittevlieg komen  nagenoeg niet voor. Spint kan wel voorkomen, vooral in droge zonnige zomers. De indruk bestaat dat kleinbladige fuchsia’s zoals Hawkshead, Papoose en de magellanica’s  daar het meest gevoelig voor zijn. Af en toe een broesje geven met koud water, zoals eerder aangegeven is vaak afdoende. Aardvlooien kunnen ook een vervelende aantasting zijn. Ze maken kleine gaatjes in de bladeren. (zie foto 2) Als de grond rondom de planten goed los en vochtig is zult u er weinig last van hebben. Roest treedt vooral op onder warme vochtige omstandigheden. Planten in een kas hebben er dan ook vaak last van. Als het gewas lang nat blijft kan de schimmel zich ontwikkelen. Daarom liever  ’s morgens watergeven of broezen, dan ’s avonds.

9.Het sortiment.

Het sortiment is veel breder dan de meeste mensen denken. Er wordt vaak gedacht , dat  tuinfuchsia’s kleinbloemig zijn, met rood-paarse kleurstelling en verder weinig variatie, maar dat is in het geheel niet het geval: er zijn enkelbloemige, dubbelbloemige (zie foto 3 : Blue Gown), cultivars met witrose bloemen(zie foto 4: Aloys Hetterscheid), rood-wit , aubergine etc. Ook zijn er een aantal met bontblad(zie foto 5: Sharpitor) en mooi donker blad.

Heeft U ervoor gekozen om een paar winterharde fuchsia’s in Uw tuin te planten, dan is de vraag natuurlijk: Welke cultivars zijn het meest geschikt? Er zijn  maar liefst meer dan 700 verschillende rassen en soorten als winterhard aangemerkt in de literatuur!!  Je kunt fuchsia’s natuurlijk op basis van veel  criteria indelen.

Tuinfuchsia’s bloeien meestal rijk en lang, maar beginnen vaak relatief laat te bloeien. Wil je lang genieten van je tuinfuchsia,  koop dan een vroegbloeiende.  Enkelbloemige cultivars bloeien meestal vanaf eind juni, maar gevuldbloemige , zoals Constance, Prosperity en Garden News wel 4 weken later!

Uw keuze wordt ook bepaald door de plaats, die u ter beschikking heeft. Sommige cultivars worden hoger en nemen veel meer ruimte in beslag dan andere. Hieronder een paar voorbeelden:

Laagblijvend (tot 50 cm):

Alice Hoffmann ,Aloys Hetterscheid , Avalanche, Beacon(rosa), Blue Gown , Charming , Cloverdale Pearl , Corallina(variegata) , Display , Drame , Eva Boerg , Gray Lady , Happy , Heron , Howlett’s Hardy , Isis , Lady Thumb , Lena,  Margaret Roe , Papoose , Phenomenal , Pres L.Boullemier , Prince of Orange , Rufus , Schneewitchen , Sharpitor ,Snowcap , Susan Travis , Son of Thumb , Tausendschön , Tennessee Waltz , Tom Thumb , Tom West, F.procumbens .

Middelhoog (50-100cm):

Abbe Farges , Achieve ment , Andromeda , Annabel , Army Nurse ,Beacon, Beacon rosa,  Bernisser Hardy, Blue Bush , Brutus , Chillerton Beauty , Conspicua , Constance, Dollarprinzessin , Flocon de neige , Foolke , F.magellanica ‘aurea’, F.regia ssp.regia , Garden News , Genii , Golondrina , Janna Rooldenhof , Kerry Ann, Komeet , Lidie Bartelink , Madame Cornelissen , Margery Blake , Mephisto , Mercurius , Mrs WP Wood ,  Mrs.Popple , Phyllis , Prosperity , Rasputin , Royal Purple , Rose of Castille(impr) ,Saturnus, Sealand Prince , Vielliebchen , White Pixie.

Hoog (meer dan 1 m.):

Dunrobin Bedder , Empress of Prussia , Flash , Glow , Hawkshead , Lady Boothby ,  Whightnight’s Pearl , Whiteknight’s Blush , Whiteknight’s Amethyst en vele magellanica’s zoals : F.magellanica alba’,F.magellanica ‘gracilis’ , F.magellanica “Tricolor’ , F.magellanica ‘Riccartonii’

Belangrijk voor de keuze die gemaakt wordt is ook de groeiwijze. Sommige cultivars groeien breed uit zoals Bernisser Hardy), andere meer rechtop.

Nieuwe winterharde Fuchsia’s van eigen bodem:

Recent  heeft onze veredelaar Hans van Aspert ook een paar opvallende nieuwe winterharde fuchsia’s op de markt gebracht:

Jaspers Hardy Red Pipes (50 cm) ; Jaspers Hardy King (1,20 m) ; Hardy Dream(30 cm)

Jaspers Hardy Queen.(50 cm)

Jaspers Kameleon is ook een winterharde fuchsia van deze veredelaar.

Geraadpleegde Literatuur:

Gerrit van Veen

Winterharde Fuchsia’s; Fuchsia’s overhouden in border en plantsoen. Uitg.J.H.Gottmer 1992      (Helaas is dit boek reeds lange tijd uitverkocht; op bol.com worden er op het moment dat ik dit schrijf drie tweedehands exemplaren aangeboden!!)

Burgi Klemm, Rainer Klemm, Manfried Kleinau

Winterharte Fuchsien ; Uitg. DDFGG, bijlage bij het jaarboek van 2008 van de Duitse Dahlia, Fuchsia-en Gladiolen vereniging ( www.ddfgg.de)

Karl Heinz Saak

Winterharte Gartenfuchsien Uitg. DFG (Duitse Fuchsia vereniging) (zie www. Deutsche-fuchsien-ges.de)

Met dank aan Gerard Rosema