Ned-H3 winterharde fuchsia's

4.Opzet en verloop van de beproevingen in Velp

.

- Met een beschutting van blad rond de voet en pas in het voorjaar afsnoeien van de bevroren takken, blijken meer in de border overwinterende H3-fuchsia's na de winter opnieuw uit te lopen via wortelscheuten, dan zonder een blad beschutting en afsnoeien al in de herfst.

- Ten westen van de denkbeeldige lijn die loopt via Eindhoven naar het midden van de Afsluitdijk zijn meer in de border overwinterende fuchsia's na de winter opnieuw uitgelopen, dan ten oosten van die lijn.

..

..

.

Binnen de UTC is daarna het plan opgevat om een beproeving van fuchsia's op winterhardheid in Nederland te laten plaatsvinden. Kweker Gerard Buurman van de kwekerij Overhagen in Velp (nabij Arnhem) bleek bereid ruimte voor de aanleg van zo'n proefveld beschikbaar te stellen.

.

.

Voordat werd overgegaan tot de aanleg van een dergelijk proefveld, werd slechts een summier beproevingsplan opgesteld. De uitgangspunten hiervan waren:

- zoveel mogelijk soorten beproeven die in Nederlandse cultivarlijsten enz. de Engelse winterhardheidscodering H3 hebben;

- zo mogelijk van elke cultivar drie planten beproeven. Doordat in de literatuur in summiere beschrijvingen van diverse eerder uitgevoerde beproevingen blijkt dat er steeds drie planten van elke varieteit bij betrokken waren, heeft de werkgroep aanvankelijk eveneens voor het beproeven van drie planten per varieteit gekozen. Naast bevriezing in de winter zijn er namelijk nog meer factoren waardoor planten op zo'n proefveld kunnen doodgaan, zoals beschadiging bij het schoffelen en aantasting door ziekten en plagen c.a (zie ook 'Winterharden in border op naam houden').

- als de vorstperiode invalt rond de voet een lichte bladbedekking aanbrengen. Botanische fuchsia's, van nature aangepast op winterhardheid, staan namelijk op hun natuurlijke  vindplaatsen meestal ook in een omgeving waar bladval van omringende struiken en bomen zorgt voor zo'n natuurlijke bladbedekking. Tevens wordt in de oudere literatuur deze winterse bescherming al aanbevolen. Zo staat er in de catalogi van Lemoine onder meer bij de winterharde fuchsia's die hij aanprijst: 'Winterhard, mits een blad- of strobedekking rondom de voet wordt aangebracht'.

- de bevroren takken van de planten pas afsnoeien in het voorjaar. De keuze voor het afsnoeien in het voorjaar van de (dan bevroren en kale) takken is gebaseerd op gegevens uit de literatuur en op ervaringen weergegeven in de eerder genoemde enquête. Meestal eind maart of begin april werden de dode takken afgeknipt (het afsnijvlak is dan vaak nog groen) en werd de bladbedekking weggehaald. Na de milde winter van 1989/1990 kregen al ver uitgelopen wortelscheuten tijdens een strenge nachtvorst op 10 april (-6°C) het zwaar te verduren. Veel planten moesten hierna opnieuw uitlopen of gingen dood. Daarom hebben we na de winter van 1990/1991 voortaan in de derde week van april de takken afgeknipt en de bladbedekking weggehaald.

.

.

Bij zonnig weer staan de aangeplante fuchsia's overdag volop in de zon. Dit is vooral nadelig als na een strenge nachtvorst de vroege ochtendzon op de berijpte worteluitlopers schijnt. De vruchtbare grond heeft een kleiachtige structuur en deze slaat gemakkelijk dicht (onkruid groeit er welig en het bewerken van de grond gaat zwaar). In hoeverre de aan ons eerste proefveld grenzende natuurlijke vijver - gevoed door de Beekhuizensebeek -invloed heeft gehad op de beproeving, is ons niet geheel duidelijk geworden. Wel kan zo'n vijver invloed hebben op een hoge grondwaterstand.

Tegen de oostenwind kreeg het proefveld in de winter geen enkele beschutting.

De conclusie ten aanzien van de locatie van dit proefveld kan dan ook zijn: dit is een Nederlandse beproeving van winterharde fuchsia's onder klimatologisch behoorlijk extreme omstandigheden.

.

De Plantenziektekundige Dienst uit Tiel onderzocht voor ons wat hiervan de oorzaak was. De inspecteur van deze Dienst constateerde bij laboratoriumonderzoek de verwelkingsziekte Verticillium dahliae; de dienst was er tot dan niet van op de hoogte geweest dat deze ziekte, behalve tomaten en acers, ook in de volle grond uitgeplante fuchsia's aantast. Verwelkingsziekte ontstaat op bodems waar eerder aardappels, dahlia's of aardbeien zijn geteeld. En inderdaad hebben er een aantal jaren geleden aardbeien op ons proefveld gestaan!

..

...

Het idee is toen geopperd om elders op de kwekerij opnieuw te beginnen. Omdat ook daar de sporen van verwelkingsziekte in de grond konden voorkomen (ieder jaar wordt voor de aanplant van de eenjarigen nagenoeg de gehele kwekerij omgeploegd en daarmee dus de schimmel verspreid), werden de volgende maatregelen getroffen:

- de gewortelde stekken aanplanten in een flink gat gevuld met potgrond;

- voortaan werden slechts twee planten van elke soort aangeplant en werd de plantafstand ruimer genomen (van h.o.h. 0,70 m naar 1.00 m).

Echter moesten in mei 1990 de uitgangspunten opnieuw bijgesteld worden. Een week voor de onverwacht strenge nachtvorst van 28-4-1990 (-6°C) waren de bakken met zo'n 700 gewortelde stekken al buiten gezet; dit vanwege plaatsgebrek in de kassen. De avond ervoor had de kweker de bakken nog afgedekt met folie. De ochtend daarop had hij echter veel werk om de door nachtvorst aangerichte schade in zijn eigen kweek zoveel mogelijk te beperken. De beschermende folie is destijds te laat van onze bakken afgehaald, zodat de combinatie vorst + felle zonneschijn de collectie stekken rigoureus decimeerde. Met veel moeite waren in de dagen daarop nog zo'n 150 gewortelde stekken te redden.

We hebben er toen voor gekozen het nieuwe proefveld te verdelen in vakken 'oude planten' en 'nieuwe planten', waarbij twee exemplaren van elke soort aangeplant werden. Het proefveld kreeg daardoor een grootte van zo'n 750 m². Het gedeelte 'oude planten' werd beplant met niet-aangetaste struiken afkomstig van het voormalige proefveld (in 1989 circa 300 m² groot). Eind mei zijn de wortelkluiten van deze uitgegraven planten goed uitgeschut en daarna werden ze herplant in grote, met potgrond gevulde gaten. De meeste van deze planten zijn na de strenge winter van 1990/1991 (zij het later dan in voorgaande jaren) opnieuw uitgelopen en tot forse en rijk bloeiende planten uitgegroeid.

Vervolgens zijn op het aansluitende gedeelte 'nieuwe planten' de circa 150 opgekalefaterde gewortelde stekken aangeplant. Na de daaropvolgende strenge winter zijn er van deze gewortelde stekken nagenoeg geen planten opnieuw uitgelopen, voornamelijk doordat deze planten met onvoldoende aangeslagen wortels de winter moesten doorstaan.

.

..

Door de daarop volgende winter met een goede kwaliteit kon bij het opheffen van het proefveld in 1994 nog een aantal het predikaat Ned-H3 verkrijgen, zodat de collectie Ned-H3's uitgroeide tot circa 110 stuks (na opheffen proefveld was het resterende aantal V-Ned-H3's nihil).

.

..

.

In voorgaande jaren is meestal vroeg in het seizoen eenmaal een mestbeurt met kunstmestkorrels 14-14-14 gegeven en is een enkele maal een bestrijdingsmiddel verspoten (tegen spint); meestal is toen niet (of slechts een enkele maal) een extra watergift gegeven.

De werkgroep vermoedt dat de opmerkelijke rijke bloei in de zomer van 1990 mede het gevolg was van het feit dat een extra mestgift achterwege is gebleven en er extra sproeibeurten met water zijn gegeven.

...